Độc đáo Lễ rước dâu của người dân tộc Giáy

Người Giáy xem đám cưới là ngày hội vui và họ tin rằng đám cưới càng tổ chức lớn, càng đông vui thì hạnh phúc của đôi trai gái càng được bền lâu.Trước khi diễn ra lễ cưới, đôi trai gái người Giáy phải trải qua một số nghi lễ theo phong tục như “Thả mối mai” (dạm hỏi) và “mai mối lại” (mặc cả). Hai nghi lễ này chủ yếu bàn việc hôn nhân của đôi trẻ. Khi đã tìm được ngày tốt, nhà trai nhờ ông mối, bà mai đến nhà gái thông báo ngày giờ đón dâu.Lễ đón dâu của người Giáy là tục lệ khá cầu kỳ và nhiều nét độc đáo.

Để chuẩn bị đi đón dâu, nhà trai phải chuẩn bị 01 can rượu, 02 cái sọt gánh bánh, 02 cái sọt để nhốt còn gà, 01 cái sọt nhỏ cầm tay. Còn về con người, nhà gái gồm: 02 bà gác cổng, 02 ông ngồi bàn pí kẻo, 02 người ngồi bàn uống nước đợi đón nhà trai.

Nhà trai gồm: 02 bà mai cầm ô màu đen; 04 ông pí kẻo, 01 ông cầm đồ pí kẻo; Chú rể, phù rể; 01 ông sách can rượu, 01 ông gánh sọt bánh, 02 ông cầm sọt đựng gà, 01 bà cầm sọt nhỏ trên tay. Toàn bộ mặc áo dân tộc giáy, chỉ có chú rể, cô dâu mặc áo khác (áo chú rể, cô dâu).

Đoàn đi đón dâu bao giờ cũng đủ các thành phần gồm có đội “pí kẻo” bốn người, hai bà mai, chú rể, phù rể,
và một đoàn người để gồng gánh lễ vật.

Đoàn nhà trai xếp thành hai hàng, 02 bà mai đi trước, đến 04 ông pí kẻo, tiếp đến là chú rể, phù rể rồi đến những
người gánh lễ vật; Trên suốt chặng đường đi đón dâu đội nhạc lễ sẽ thổi pí kẻo cho đến cổng nhà gái mới dừng.

Với ý nghĩa thông báo cho bản làng biết về việc gia đình đi đón dâu. Tất cả anh em họ hàng và dân bản
nghe thấy tiếng Pí Kẻo đều đổ ra đi theo sau đoàn để đón dâu.

Khi đến cổng nhà gái 01 sợi vải hồng buộc chắn ngang cổng vào nhà, bên trong cổng có một bàn nhỏ trên bàn có hai cái chén, hai chai rượu, một chậu nước lã với hai nhánh cây để làm phép.. đứng bên trong cổng là 2 bà mối.
Nhà trai sẽ phải trải qua lễ giữ cổng.

Đầu tiên bà mai bên nhà trai chào hỏi nhà gái, nhà gái cầm 2 bát nước, lấy nhánh cây nhúng nước hất lên
những người đi đón dâu của đoàn nhà trai với ý nghĩa rửa đi bụi bặm, những điều không may mắn.

Bà mai nhà trai đáp: chúng tôi đã chọn được ngày lành tháng tốt nên hôm nay đưa đoàn sang xin đón cô dâu về,
xin phép nhà gái được vào nhà để thưa chuyện.

Bà mối nhà gái lấy rượu ra mời hai bà mai đoàn nhà trai lần một và yêu cầu phải hát bài mở cổng.

Nội dung bài hát: "Anh em hàng xóm láng giềng nghe tôi nói, từ thời xưa trên trời, dưới đất, tổ tiên ta đã có tục lệ cưới hỏi, đón dâu, nên hôm nay nhà trai chúng tôi mang theo gà, rượu, bánh đến xin bên gia đình ông bà ngoại, nhưng đến trước cổng nhà thì thấy đóng cửa nên xin phép gọi cửa mời nhà gái ra để bàn chuyện. Đoàn nhạc nhà trai đến lâu rồi, đã đến giờ tốt, xin phép nhà gái cho đoàn nhà tôi được vào nhà, đoàn nhà tôi không phải đi tay không, đoàn nhà tôi đã xin phép chính quyền, bản làng và các cụ tổ tiên trong nhà, đến nay đã đầy đủ thủ tục, lễ vật. Xin nhà gái mở cổng để đón dâu về!".

Sau khi hát bài xin mở cổng xong. Bà mối nhà gái tiếp tục mời rượu lần 2 và mở cổng để nhà trai vào nhà.

Sau đó đoàn nhạc lễ thổi bài pí kẻo với ý nghĩa xin tổ tiên, dòng tộc nhà gái để được vào nhà.

Đoàn nhà trai bước vào nhà, đoàn nhạc lễ ngồi vào bàn pí kẻo đã chuẩn bị sẵn,...

...còn bà mai và những người còn lại sẽ ngồi vào bàn uống nước ăn bánh kẹo, uống rượu nói chuyện với nhau.

Bà mối sẽ hướng dẫn đoàn nhà trai đặt lễ xin dâu, lễ xin dâu của đoàn nhà trai thường gồm các đồ lễ như: 01 can rượu trắng với ý nghĩa trao riệu mừng để cùng nhà gái đãi khách. 02 sọt để nhốt gà một sọt là gà trống, 1 sọt là gà mái với ý nghĩa để nhà gái cúng tổ tiên báo cáo tổ tiên, xin phép tổ tiên tiếp nhận thành viên mới vào gia đình là chú rể. 02 gánh bánh với ý nghĩa để dâng lên cúng tổ tiên nhà gái báo cáo với tổ tiên nhà gái là nhà trai đầy đủ lương thực nên khi con cháu về làm dâu, con bên nhà trai tổ tiên nhà gái không cần lo lắng.

Đoàn nhạc lễ thắp hương cảm tạ công ơn truyền dạy thổi Pí kẻo của tổ tiên dành cho mình,
sau đó thổi một bài nhạc tỏ lòng cảm ơn tổ tiên.

Sau đó nhà gái mời rượu đoàn nhà trai. Đoàn nhạc lễ tiếp tục thổi bài nhạc vui chúc mừng đám cưới,
chúc 2 vợ chồng trăm năm hạnh phúc, sớm sinh con cháu.